CZYM JEST AUTYZM? Wokół autyzmu funkcjonuje wiele mitów. Autyzm nie jest chorobą, nie jest spowodowany złym wychowaniem, a dzieci z autyzmem nie są "niegrzeczne". AUTYZM JEST CAŁOŚCIOWYM ZABURZENIEM ROZWOJOWYM, które ujawnia się we wczesnym dzieciństwie (do ukończenia 3 roku życia) jako rezultat zaburzenia neurologicznego oddziałującego na funkcje pracy mózgu.

JAK CZĘSTO WYSTĘPUJE AUTYZM? Autyzm jest trzecim najczęściej spotykanym zaburzeniem rozwojowym - częstszym niż np. zespół Downa. Autyzm to zaburzenie, które obok nowotworów, cukrzycy czy AIDS, jest jednym z najpoważniejszych problemów zdrowotnych współczesnego świata. Według najnowszych amerykańskich badań zaburzenia ze spektrum autyzmu występują  z częstotliwością 1 na ok. 90 dzieci.

JAKIE SĄ SYMPTOMY AUTYZMU? Pierwsze symptomy autyzmu pojawiają się zazwyczaj przed ukończeniem przez dziecko 3 roku życia: mogą być widoczne już od momentu urodzenia, lub też mogą ujawnić się w postaci zahamowania w rozwoju (po okresie prawidłowego rozwoju do ok. 2 roku życia). U dzieci z autyzmem występują znaczne zaburzenia w trzech obszarach funkcjonowania, tworzących tzw. triadę autystyczną, która obejmuje:

• Relacje społeczne.
• Komunikację.
• Sztywność zachowań i zainteresowań.

Dziecko unika kontaktu wzrokowego, nie reaguje na własne imię, nie chce być przytulane przez rodziców. Dzieci z autyzmem nie potrafią wyrażać emocji, na niepowodzenia reagują krzykiem, płaczem bądź agresją. Często zauważa się też nadmierne porządkowanie przedmiotów, zachowania rutynowe i niechęć do zmian.

CO POWINNO ZANIEPOKOIĆ RODZICA?

• Powtarzanie dźwięków, które nie służą komunikowaniu się.
• Brak gaworzenia przed ukończeniem 12 m-ca życia. Brak wypowiadania słów przed ukończeniem 18 m-ca życia.
• Ograniczone zdolności do zabawy z udawaniem (czy dziecko bawi się w zabawy: "a ku-ku", w "chowanego", czy kiedykolwiek udaje, np. że rozmawia przez telefon lub opiekuje się lalkami lub udaje coś innego?).
• Nieprawidłowy kontakt wzrokowy.
• Zaburzenia w interakcjach społecznych - trudności z dostosowaniem się do aktywności partnera, współpraca (czy dziecko interesuje się innymi ludźmi?, czy reaguje na swoje imię?, czy uśmiecha się na widok twarzy rodzica, czy odwzajemnia uśmiech?).
• Trudności w naśladowaniu (czy naśladuje domowników, inne dzieci?).
• Problemy tworzenia wspólnego pola uwagi (czy wskazuje palcem coś, co je zainteresowało?, czy przynosi zabawki, aby nam je pokazać?).
• Wykorzystywanie ciała innej osoby jako narzędzia.
• Nieumiejętność wykorzystania gestów do komunikowania się (np. czy dziecko macha ręką na pożegnanie?, czy wskazuje palcem coś, o co prosi?).
• Brak rozumienia prostych poleceń (czy dziecko przynosi poproszone np. buty?).

Dostrzeżenie powyższych symptomów w zachowaniu i przebiegu rozwoju dziecka, powinno skłonić wszystkich rodziców do konsultacji ze specjalistą.

JAK MOŻNA POMÓC DZIECKU Z AUTYZMEM I JEGO RODZINIE?

Obecnie terapia behawioralna jest zalecana jako główna metoda terapeutyczna dla dzieci z autyzmem. Im wcześniej rozpoczęta zostanie interwencja terapeutyczna, tym większe są szanse na zmniejszenie deficytów rozwojowych oraz poprawę jakości życia dziecka i jego rodziny. W Kołobrzegu od 2004 roku funkcjonuje Oddział Wczesnego Wspomagania Rozwoju Dzieci z Autyzmem i Pokrewnymi Zaburzeniami. Oddział zajmuje się pomocą dzieciom z autyzmem oraz ich rodzinom w przezwyciężaniu skutków niepełnosprawności, dotykającej wszystkie dziedziny życia, poprzez zapewnienie specjalistycznej terapii zgodnej z założeniami analizy behawioralnej stosowanej. Obecnie terapią w Oddziale objętych jest 4 dzieci. Spośród absolwentów Oddziału 7 dzieci kontynuuje edukację w szkołach integracyjnych, 3 dzieci uczy się w szkołach masowych. W 2011 roku powstało też w naszym mieście Kołobrzeskie Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom z Autyzmem skupiające dzieci z autyzmem w różnym wieku - od najmłodszych do już pełnoletnich. Stowarzyszenie dzięki funduszom pozyskiwanym od Fundacji Barbary Piaseckiej-Johnson oraz gminy miasta Kołobrzeg stale wspiera działalność Oddziału oraz Punktu Konsultacyjnego działającego przy ul. Granicznej. Terapeuci kołobrzeskiego Oddziału chcąc upowszechnić wiedzę na temat autyzmu zapraszają na zajęcia otwarte nauczycieli i terapeutów pracujących z dziećmi z autyzmem, które odbędą się 5 grudnia 2013 r. od godz. 10.30 do 11.30.

Opracowanie: mgr A. Buszka